Dit artikel beschrijft een klein zelfonderzoek. Het betreft het volgende: ik betreur het dat de SGP er statutair toe verplicht wordt, vrouwen in haar naam aan actieve politiek te laten doen. Ik vraag mij af: waarom betreur ik dat? Ik ben toch een verlichte geest? Ik hoor toch bij dat softe slag mannen, dat bijna altijd op de eerste vrouw van de lijst stemt? Waarom wil ik voor de SGP in het strijdperk treden?

Laat ik een wedervraag stellen: hebben SGP’ers ooit het strijdperk betreden om een einde te maken aan het liberaal-democratisch-rechtstatelijke bestel waarin wij leven? Die wedervraag stel ik niet om het vanzelfsprekende antwoord ‘Nee, eigenlijk niet’ in gedachten aan u te ontlokken, lieve lezer. Ik stel haar, omdat het antwoord tweeledig kan zijn.

Enerzijds kan het luiden: de SGP doet louter aan politiek om het huidige politieke bestel de nek om te draaien. Met geen ander doel betreden SGP-politici de politieke arena. Principieel staan zij een maatschappelijke ordening voor, die verstrekkende consequenties zou hebben voor ons maatschappelijk leven. Staphorst en Urk zijn het hoogst haalbare onder condities van de huidige politieke en rechtsorde. Ga erheen of kijk een oude uitzending van VPRO’s Tegenlicht. Kwadrateer vervolgens de realiteit en ontdoe haar van de onmogelijkheden waarvoor de rechtsstaat de SGP stelt, en je weet waar het wat de SGP betreft heen moet.

Anderzijds kan het antwoord luiden: in actu begeven SGP’ers zich juist uiterst actief en uiterst constructief in het liberaal-democratisch-rechtstatelijke bestel waarin wij leven – met nochtans het doel om veel van de huidige burgerlijke rechten en vrijheden te beperken. In actu is er geen sprake van dat ze dit bestel bestrijden, principieel doen ze daar juist alles aan.

Het is deze wonderschone paradox, die mijn primaire sympathie voor de SGP, opgedaan tijdens mijn jeugd in een middelgroot Zuid-Hollands dorp, telkens voedt. Een paradox is het overigens inderdaad, geen tegenstelling. De opstelling van de SGP in actu is immers op een bepaalde manier ook weer principieel: dat ze zich zakelijk, actief en constructief opstelt, past bij de eerlijke, respectvolle en ernstige levenshouding die een goede refo betaamt. Pijnlijk wordt de SGP, als ze quotumvrouwen in de kamerbankjes zou hebben. Pijnlijk is de SGP al, als tweede man Elbert Dijkgraaf voor de Powned-camera grappig gaat lopen doen. In beide gevallen – in het tweede niet minder dan in het eerste – is het gedaan met het eerlijke, ernstige what you see is what you get.

In het geval van de SGP is what you get een ander levensmodel, dat – mocht het geïmplementeerd kunnen worden – in zowel het maatschappelijke als het private domein grote consequenties zou hebben. Daar staat ze voor. Daar hoeft ze zich niet voor te schamen. Ze moet er blijvend eerlijk en open over blijven en het niet onschuldiger en kleiner maken dan het is. Het voorgestane levensmodel heeft schone kanten: het staat voor intacte familiaire en dorpsstructuren, het staat voor ernst en orde, het staat voor een overheid die godsvrucht en dienstbaarheid propageert. Die ogenschijnlijk schone kanten herbergen echter ook zoveel nadelen, dat de meeste Nederlanders in het SGP-levensmodel maar weinig zien – en ik behoor tot hen.

Het democratisch debat zou de plek moeten zijn, waar dit soort levensmodellen op elkaar stuiten en de uitkomst het zakelijke politieke compromis is. Noch de mogelijk principieel antidemocratische interne ordening van een partij, noch haar mogelijk principieel antidemocratische doelstellingen maken het onmogelijk dat die partij zich extern in actu aan de regels van het democratische spel houdt: geen SGP’er weigert in de Tweede Kamer onder een vrouwelijke voorzitter te vergaderen en geen SGP’er onthoudt zich van kamervragen als die aan een bewindsvrouw gericht moeten worden. Wat met andere woorden telt, is de onderwerping aan het liberaal-democratisch-rechtstatelijke bestel in actu, niet in principe. Wat telt, is de uitgesproken en geleefde bereidheid tot deelname aan het constructieve debat, dat naar oplossingen voor maatschappelijke problemen zoekt die door een democratisch gelegitimeerde meerderheid kunnen worden gedragen. Die deelname kan in actu even goed door mannen als door vrouwen worden vormgegeven – en dus evengoed door mannen.

Foto: SGP election poster defaced via Michiel2005 (CC BY 2.0)