Ooit was het nodig zo veel mogelijk kindertjes te krijgen. Het was de tijd dat moeders en masse in het kraambed stierven. Het was de tijd dat het grootste deel van de kinderen voor de peutertijd het leven liet. We spreken over een tijd die niet meer dan een enkele eeuw achter ons ligt. Oorlogen waren beslist nodig om het aantal mannen zo’n beetje met het aantal vrouwen in evenwicht te houden. Het was de tijd, dat de natuur zijn werk nog deed – dat wil zeggen: leven bracht, maar ook de dood.

Die tijden zijn voorbij. De natuur brengt nog wel leven, maar veel minder dood. En als er één instituut is geweest dat aan het einde van deze natuurlijke cyclus heeft bijgedragen, dan is het de kerk. Uit de zorg voor de zielen ontstond de zorg voor de lichamen. Uit kerkelijke armenzorg, uit diaconie en caritas, uit gast-, wezen- en weduwenhuizen werden te- en ziekenhuizen. De kerk heeft de natuurlijke cyclus van leven en dood de nek omgedraaid. Die beeldspraak past hier.

Daaraan moet ik altijd denken, als ik de Heilige Vader hoor spreken over voorbehoedsmiddelen en homoseksuelen. Ik zou het nog wel met de paus eens kunnen zijn, dat alleen spannende seks echte seks is. En seks is alleen spannend, wanneer je er kindertjes van kunt krijgen. Het is het ultieme spel voor volwassenen want potentieel met een enorme verantwoordelijkheid: die voor nageslacht.

Dat is dus echte seks, en wat is, dat hoort zo te zijn. Wat ‘is’, dat ‘ought’ – dat is de basis van ieder beroep op de natuurwet. En van natuurwetsredeneringen maakt de paus – vooral deze – graag gebruik. De paus – en dit, lieve lezers, is ernstig bedoeld – heeft daar een punt. Dat met die voortplanting, het zal toch allemaal wel niet helemaal voor niets zo in elkaar zijn gestoken. Iets ingewikkelders zegt de Heilige Vader niet. Wat hij zegt, is het overdenken waard. Tussen andere argumenten hebben ook redeneringen op basis van de natuurwet hun gerechtvaardigde plaats: mannetjes en vrouwtjes, het is ingewikkeld allemaal, maar waarschijnlijk met een reden.

Maar wie A zegt, moet ook B zeggen. En over B hoor ik de Heilige Vader nu nooit eens. Als we de wegen van het leven zo nodig hun gang moeten laten gaan, dan geldt dat ook voor de wegen van de dood. Als ‘natuurlijkheid’ een argument is, dan graag op alle domeinen waar de natuur haar werk kan doen. Weg dus met alle ook maar enigszins gesofisticeerde medische ingrepen. Weg met het moderne ziekenhuis, terug met kindersterfte en ziekte. Terug met de natuurlijke wegen van de dood. Enfin, geen mens die ervoor zal pleiten – en ik ook niet.

Wat ik wil zeggen is dat een onnatuurlijke omgang met de dood een onnatuurlijke omgang met het leven impliceert. Voor de goede orde: anders dan de paus gebruik ik het woord ‘onnatuurlijk’ niet in pejoratieve, maar in neutrale zin. Zeker sinds de Tweede Wereldoorlog zijn we op dat punt van onnatuurlijkheid aangekomen. De dood is een vijand die we vaak enige tijd buiten de deur kunnen houden. Als ziekte geen dood meer impliceert, dan impliceert seks ook geen kinderen meer.

De seksuele revolutie heeft haar wortels in de medische revolutie en de medische revolutie is mede een vrucht van christendom en kerk. De tijd van de natuur is goeddeels voorbij. Dat zij haar invloed heeft verloren, is een stap (en vermoedelijk zelfs de meest grandioze en dramatische) in de geschiedenis van de mensheid.

Laat het Vaticaan lering trekken uit zijn verzet tegen het heliocentrische wereldbeeld. Dat heeft een eeuw of wat te lang voortgeduurd. Het is raadzaam, dat het Vaticaan een einde maakt aan zijn huidige ontkenningsfase. Het is tijd, dat het Vaticaan leert waar te nemen en leert te doordenken wat het betekent, dat de mensheid in de era van de post-natuur is aangekomen, en dat de seksuele ethiek in die era een volledig nieuwe basis zal moeten krijgen. Tot die tijd zet de paus (met zijn kersttoespraak, met zijn rede voor het Duitse parlement en waar al niet meer) de christenheid vooral te kijk.

Foto: Pope Benedict XVI met toestemming van M. Mazur -  www.thepapalvisit.org.uk (CC BY-NC-SA 2.0)

Noot bij dit artikel:

Acrobats strip for Pope Benedict XVI, perform topless in Vatican (RussiaToday, 15 dec. 2012)