Zijn we gevoeliger geworden voor leed? Mensenleed, dierenleed? Nee hoor, dat lijkt alleen maar zo! We zijn zo afgestompt door de beelden van Syrische slachtoffers, vermoorde Amerikaanse peuters of koukleumende asielzoekers dat we ons uiteindelijk alleen nog maar kunnen identificeren met een gestrande walvis. Goed en kwaad zijn zo complex dat alleen nog het tranende oog van Johannes onze emoties kan opwekken.

Die Syrische opstand is wel belangrijk, maar krijgen we er straks geen Islamistisch extremisme voor terug? Zijn die koukleumende asielzoekers niet ook een beetje profiteurs? Zelfs kleuters zijn niet zo onschuldig als het lijkt, getuige de verwijdering van een zesjarige van een school vanwege ‘seksueel misbruik’ van een klasgenootje. Maar Johannes was het toonbeeld van het echte slachtoffer: machteloos lag hij daar op een zandplaat te bezwijken onder zijn eigen schuldeloze gewicht. De daders waren dan ook snel gevonden. “De mensen die Johannes dood wilden hebben, hebben gewonnen,” zei Lenie ’t Hart. Al die deskundigen van Ecomare, de wetenschappers in hun witte pakken, de overheid: ze hebben Johannes dood laten gaan.

Die deskundigen zeggen dat de Bultrug waarschijnlijk ziek en zwak was en daarom is aangespoeld. Al zou het dier bevrijd worden dan was het alsnog gestorven. Dieren gaan nu eenmaal dood. De natuur is wreed. Maar al weten we dat, we vinden toch dat Johannes geholpen had moeten worden. “Mijn gevoel zegt gewoon dat het wel had gekund, wat die deskundigen ook beweren,” twitterde een huilende betrokkene. Complottheorieën moeten dat gevoel steunen: Naturalis was uit op het skelet, de overheid was laks geweest en probeerde nu zijn gelijk te halen, de burgemeester van Texel heeft een hekel aan Lenie ’t Hart.

Liever dan te aanvaarden dat er geen eenvoudig goed en kwaad bestaat, klampen we ons vast aan de vermeende ‘zuiverheid’ van de natuur en scheiden we slachtoffers van daders. We kunnen ons niet identificeren met wat schuld draagt. Alleen God kan dat: die gaat op de koffie bij oplichters, burgers van bedenkelijke zeden en illegalen die hier hun geluk zoeken. God houdt niet van bultruggen, daar mogen wij voor zorgen. Wij houden van Johannes omdat we hem niets kunnen verwijten. Heilige Johannes, het perfecte slachtoffer. Eindelijk kunnen we ons gevoel weer volledig laten spreken.

Foto: Humpback Whale via oldbilluk (CC BY-NC-SA 2.0)