De gemeenteraadsverkiezingen zijn aanstaande. De lokale democratie wordt dan zichtbaar in de gang naar het stemhokje. Ik heb veel bewondering voor de mensen die elke week in de raad over het reilen en zeilen van stad of dorp gaan. Gemeentelijke politiek is een van de belangrijkste pijlers van onze democratische samenleving. Toch bekruipt me soms ook het gevoel van een ver-van-mijn-bed-show. Hoe komt dat toch?

Politici doen hard hun best om burgers naar de stembus te krijgen en zo politiek betrokken te zijn. Elke dag zijn nu wel raadsleden op de straat te vinden met kleurige jassen en mooie flyers. De gemeenteraadsverkiezingen gaan ook werkelijk ergens over, beweert bijvoorbeeld opiniechef  Xander van Uffelen. Er valt wat te halen, wordt me ingeprent, dus ga stemmen! Economie, bezuinigingen, begrotingen, keuzes voor de besteding van het budget – natuurlijk zijn die zaken erg belangrijk in de gemeentelijke politiek. Maar ik blijf met een ongemakkelijk gevoel zitten. Deze redenen zijn wat abstract. Grote geldbedragen raken mijn dagelijkse leefwereld slechts van verre. Ik snap natuurlijk dat geld belangrijk is, maar wanneer zelfs de lokale politiek steeds meer om geldkwesties draait, weet ik niet goed meer of ik nu vooral burger of consument ben. Steeds vaker bekruipt me het gevoel dat alle complexiteit van onze democratische politiek in één waarde wordt uitgedrukt: de euro. En als burger mag ik dan met de verkiezingen te kennen geven welke partij bij mijn consumptiepatroon past.

Als geld de belangrijkste reden is om te gaan stemmen, verliezen we iets wezenlijks uit het oog. Ik denk dat daar ook mijn gevoel van vervreemding vandaan komt. Ik wil helemaal niet dat onze (lokale) politiek versmald raakt tot een uitwisseling van bestedingspatronen van publiek geld. We weten allemaal wel beter: onze democratie is een complex geheel van samenwerkende en tegenspelende personen, instituten, bedrijven, stichtingen, vrijwilligers en professionals. Onze leefwereld bestaat uit veel meer kleuren dan de eurobiljetten kunnen weergeven. Gemeentelijke politiek is belangrijk, juist omdat we elkaar hier spreken over onze gedeelde leefomgeving. Ik zou het waarderen als we dan ook werkelijk de ruimte zouden nemen om met elkaar van mening te verschillen. Er is veel wat ons werkelijk aan het hart gaat, waar we nog te weinig over praten.

Ons publieke leven draait in de eerste plaats om andere zaken dan geld, namelijk om de liefdes die mensen hebben. We weten ons verbonden met familie en geliefden. We zijn solidair met mensen die we nauwelijks kennen, we (mantel)zorgen voor ouderen, we hebben hobby’s en vrijetijdsbestedingen. We zijn allemaal het voorlopige eindproduct van een geschiedenis met ervaringen die ons tekenen in goede of kwade zin. We zijn allesbehalve slechts consumenten van onze gemeentepolitiek, we stemmen voor wat ons dierbaar is.

Daarom is mijn advies: stem Augustinus! Kerkvader Augustinus wist het niet allemaal beter, maar hij dacht er wel over na hoe de samenleving vorm moest krijgen. Dat mensen liefhebbers zijn, was voor hem het uitgangspunt. Hij schrijft: “Zo zijn dus de twee steden gesticht, de aardse door tot verachting van God gaande eigenliefde, de hemelse door tot zelfverachting gaande liefde tot God.” De liefdes van mensen zijn soms wat ongericht en chaotisch, maar vaak ook gericht op de meest belangrijke dingen van ons bestaan. In de stad van de mensen, zegt Augustinus, is de liefde van mensen op hen zelf gericht. Beter wordt het volgens hem als zij hun liefde op God richten. Is dit een oproep om allemaal gelovig te worden? Nee. Het betekent eerder (in de geest van filosoof Alasdair MacIntyre) dat de menselijke liefde pas floreert als die is ingebed in een groter verhaal. Voor Augustinus is dat grotere verhaal de liefde tot God, in een liberale democratie zijn de keuzes voor zulke grotere verhalen eindeloos pluraal. Belangrijker dan te beslissen over het wát van hun liefdes, was voor hem de erkenning dát mensen liefhebbers zijn. Ze zijn pas echt te begrijpen in de grotere verhalen die ze over zichzelf en hun samenleving vertellen.

We mogen ons publieke leven niet laten reduceren tot economische kwesties. Ons samenleven speelt zich af in concrete, ingewikkelde verhalen, die je niet licht kunt abstraheren. Juist omdat het niet eenvoudig is recht te doen aan de liefdes van onze naaste in de lokale politiek, moeten we extra goed naar hem of haar luisteren. Want alleen door het vertellen van rijke verhalen, over liefde, trouw, solidariteit en verantwoordelijkheid, krijgt ons publieke leven betekenis. Op een inhoudelijke en liefdevolle gemeenteraadsverkiezing!

Foto: P2090957 door Franklin Heijnen (CC BY-SA 2.0), bewerkt door Maarten Boersema met verwerking van St. Augustin door Skara Kommun (CC BY 2.0)